Valeriaan komt van het Latijnse valere, wat 'in goede gezondheid zijn' betekent. Het wordt in de volksmond ook wel kattenkruid of allesgenezer genoemd. De plant verspreidt een karakteristieke geur die aantrekkelijk is voor katten, vandaar kattenkruid.
Valeriaan is een plant die al vele eeuwen gebruikt wordt voor zijn geneeskundige krachten. In het oude Griekenland werd er al over deze plant geschreven, o.a. door Hippocrates. Toen werd het gebruikt als slaapmiddel en als verwarmend, menstruatie bevorderend en urine-afdrijvend middel. Later, in de Middeleeuwen, werd Valeriaan toegepast tegen de pest en om de geslachtsdrift te verhogen. In de 17e eeuw werd deze lijst van werkingen aangevuld met krampen opheffend.
Er bestaan meer dan 200 verschillende soorten Valeriaan, de meest bekende is de Valeriana officinalis.
Maar wat doet Valeriaan nu echt?
Het belangrijkste bestanddeel is valereenzuur. Het werkt in op het GABA-erge systeem. Dit zijn zenuwbanen die gebruik maken van GABA om de signalen door te geven. GABA staat bekend als een remmende en rustgevende neurotransmitter. Lage GABA concentraties worden gelinkt aan meer stress, angst en slecht slapen. Valereenzuur zorgt ervoor dat GABA minder afgebroken wordt. Hierdoor blijven er hogere concentraties GABA in het bloed achter, wat zorgt voor rust.
Deze werking is grotendeels hetzelfde als slaapmiddelen, zoals zolpidem en lormetazepam. Deze geneesmiddelen worden het best vermeden vanwege hun verslavend karakter. Valeriaan heeft deze verslavende werking niet. Valeriaan wordt daardoor ingezet om de afbouw van slaapmiddelen te vergemakkelijken.
Een ander actief bestanddeel zijn de valepotriaten. Deze hebben een spasmolytische werking op de darm, het stilt krampen. Deze spasmolytische werking vinden ze ook terug op de uterus. Daarnaast blijkt uit studies dat valepotriaten een rol te spelen in angstremming.
Valeriaan wordt vooral gebruikt om de slaapkwaliteit te verbeteren. Verschillende studies tonen deze werking aan. De slaapkwaliteit verbetert, waaronder ook de effectieve slaaptijd en de frequentie van het wakker worden. Langdurig gebruik van minimum 4 weken wordt aangeraden.
Er zijn enkele nevenwerkingen gemeld bij het gebruik van valeriaan, waaronder misselijkheid en darmkrampen.
Let op! De geur van Valeriaan vinden vele mensen onaangenaam. Sommige mensen vinden de geur echter lekker. Bijvoorbeeld in de Middeleeuwen werd de geur verwerkt in parfum.
Heb je vragen over het gebruik van Valeriaan? Spring gerust even binnen! De volgende weken komen er nog enkele andere planten/stoffen aan bod die bevorderend zijn voor een goede nachtrust.
Stay tuned!
Bronnen
https://www.avogel.be/nl/avogel/tuinen/plantenencyclopedie/Valeriaan.php#:~:text=Geschiedenis%20Valeriana%20officinalis%20%2D%20Geschiedenis%20Valeriaan,plant%20verwarmend%2C%20menstruatiebevorderend%20en%20urinedrijvend.
https://www.naturafoundation.nl/kenniscentrum/monografie/90/valeriana-officinalis
https://www.ema.europa.eu/en/medicines/herbal/valerianae-radix
https://slaapwijsheid.nl/slaapmiddelen/valeriaan-beter-slapen-bijwerkingen-en-veiligheid/
https://www.pileje.be/nl/uw-gezondheidstijdschrift/valeriaan
https://www.hunebednieuwscafe.nl/2017/01/valeriaan/