Antibiotica zijn geneesmiddelen die worden ingezet bij infecties veroorzaakt door bacteriën. Ze doden bacteriën of remmen hun groei zodat ons eigen afweersysteem de overblijvende bacteriën goed aankan. Sommige antibiotica zijn werkzaam tegen allerlei bacteriën (breedspectrum), anderen werken gericht tegen één of twee soorten bacteriën (smalspectrum).
Wanneer zijn deze geneesmiddelen nu nodig?
Ons lichaam kan in normale omstandigheden heel wat aan. We beschikken over een uitgebreid afweersysteem dat de meeste infecties de baas kan. Deze infecties genezen spontaan en antibiotica hebben geen of weinig invloed op het ziekteverloop.
Bij onschuldige infecties zijn antibiotica dus absoluut niet nodig. Ook virale infecties worden niet met antibiotica behandeld, aangezien de boosdoener bij zulke infecties een virus is en geen bacterie.
Infecties die ernstige ziekteverschijnselen veroorzaken en langdurig aanhouden of terugkomen na een periode waarin het beter leek te gaan, worden wel best met een antibioticum behandeld.
Enkel een arts kan beslissen of je antibiotica nodig hebt of niet. De behandelende arts kiest ook het type antibioticum.
Waarom is het aangeraden om zorgvuldig om te springen met antibiotica?
Bij zware bacteriële infecties kunnen antibiotica levensreddend zijn en daarom is het heel belangrijk dat ze goed blijven werken. Na de introductie van penicilline in 1940 werden antibiotica beschouwd als wondermiddelen en daardoor werden ze te snel, te veel en vaak onnodig ingezet. Bacteriën ontwikkelden een weerstand tegen de geneesmiddelen en werden geleidelijk aan bestand tegen de werking ervan.
Wanneer een antibioticum niet meer in staat is om de groei van bacteriën te remmen of om bacteriën te doden bij het toedienen van een normale dosis, spreken we van resistentie.
Deze resistentie van bacteriën aan vaak gebruikte antibiotica werd ongeveer 50 jaar na de introductie van penicilline een groot probleem toen antibiotica hun effect begonnen te verliezen. In ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen zien we soms antibioticaresistente infecties die een serieuze bedreiging vormen voor mensen met een verzwakte weerstand (HIV, na orgaantransplantaties, ouderen, gehospitaliseerde mensen,…).
Als je zelf in goede gezondheid bent, kan je drager zijn van zo’n resistente bacterie. Je wordt dan zelf niet ziek, maar kan deze wel doorgeven aan mensen met een verzwakte immuniteit. Als deze trend zich blijft voortzetten, wordt het in de toekomst steeds moeilijker en duurder om bacteriële infecties te behandelen. Een infectie die nu nog heel gemakkelijk te bestrijden is, kan dan tot een ernstig ziekteverloop leiden met verhoogde ziekenhuisopnames en overlijdens tot gevolg.
Wat kunnen we doen om resistentie tegen te gaan?
Ten eerste moeten artsen voorzichtig zijn met het voorschrijven van antibiotica. Als patiënt moet je beseffen dat antibiotica slechts in beperkte gevallen noodzakelijk zijn bij een infectie.
Moet je dan toch antibiotica nemen, doe dit dan op een correcte manier.
Neem enkel antibiotica die zijn voorgeschreven door de dokter, neem ze zoals voorgeschreven en vooral voldoende lang. Respecteer altijd de duur van je kuur! Stop niet op eigen houtje als je je na enkele dagen wat beter voelt.
Bronnen:
https://www.cm.be/ziekte-en-behandeling/geneesmiddelen/veelgebruikte-geneesmiddelen/antibiotica
https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/verantwoord-gebruik-van-antibiotica
Afbeelding via Pinterest